Koud maar indrukwekkend Noord-oost Pakistan

Onze eerste nacht in Skardu is een stuk warmer en langer dan de afgelopen nachten en dus vele malen beter. We ontbijten met paratha (een soort gefrituurd brood), een gebakken eitje en melkthee, waar Renee nu ook aan begint te wennen. Voordat we vertrekken lopen we nog even naar een
fruitwinkeltje op de hoek om de lunch voor Renee te kopen (mandarijnen en appels). Voor de lunch van Stefan vragen we aan Kamal waar we ergens een bakkertje of een groter winkeltje kunnen vinden.

Stefan blijkt daar flink wat moeite te hebben met het bestellen van twee broodjes en een zak chips. De man heeft een vraag, die Stefan niet begrijpt en ook met handen en voeten blijft er te veel onduidelijkheid over om de deal te sluiten. Dus haalt Stefan Kamal erbij om te tolken en is het in een paar seconden geregeld. Wat nou precies de vraag was, weten we niet, maar de lunch is in ieder geval compleet.

Fareed heeft inmiddels de USB stick van Stefan aan de radio gekoppeld, zodat we eindelijk wat anders dat traditioneel Pakistaanse muziek kunnen luisteren. Overigens is dit ook best prima, maar na een paar

dagen, verlangen wij en ook Kamal wel naar iets westers. We leggen weer vele kilometers af, met onderweg fantastische uitzichten. We weten zeker dat als we de gemiddelde mens zouden vragen hoe Pakistan er uit ziet, ze dit niet zouden verwachten!

We passeren onderweg weer een hoop registratieposten en hebben het geluk dat we geen van de keren naar binnen hoeven. Na 3,5 uur rijden komen we dan ook aan op onze bestemming: De Khaplu vallei (spreek uit: Ghàplûh). We stappen uit in het oude dorpje bij de moskee, waar een hoop kindjes aan het spelen zijn. Uiteraard hebben we hun aandacht getrokken, maar ze zijn te verlegen om dichtbij te komen. Dus zwaaien we naar elkaar en maken we een paar foto’s.

De kinderen lachen en doen verstoppertje terwijl wij foto’s van hun proberen te maken. Na een tijdje wint hun nieuwsgierigheid het toch en komen ze kijken naar de foto’s die we hebben gemaakt. Een wat ouder jongetje vindt zijn foto’s blijkbaar maar niets en weet dat duidelijk te maken door een hoop onverstaanbaar gebrabbel en even later ook het Engelse woord Delete. Wij doen maar alsof wij hem niet hebben begrepen.

De mensen zien er bijzonder mooi uit hier, een mix van Pakistaans, Chinees en Tibetaans. Het dorp wordt ook wel Little Tibet genoemd en de leefwijze is ook grotendeels conform de Tibetaanse gewoontes. Na dit bezoekje rijden we een stukje verder naar het Khaplu fort, welke geheel in de originele stijl is gerenoveerd door een bekende hotelketen in Pakistan en nu dienst doet als hotel.
Het hotel is nu gesloten i.v.m. het laagseizoen, maar wij mogen van de bewaarders wel de tuin en de buitenkant van het fort bekijken.

De oorspronkelijke eigenaar van het fort, een prinses en haar zoon, wonen nu elders in het dorp en hebben nog twee kamers die ze mogen gebruiken binnen het fort. Even later worden we door de prins (we nemen aan dat je als zoon van een prinses zo wordt genoemd) uitgenodigd om thee te komen drinken in zijn woonkamer en tja, daar zeg je natuurlijk geen nee tegen. De kamer is gevuld met allerlei foto’s van zijn voorouders en polo-prijzen, want na de vertaling van Kamal begrijpen we dat de prinselijke familie sportief is.

Kamal vraagt of we de traditionele ZOUTE melkthee willen proberen of toch de voor ons bekende zoete. Aangezien we de zoete niet heel erg lekker vinden, kiezen we allebei dapper voor de zoute. Deze is echt tig malen viezer, maar we laten niets merken en drinken ons kopje netjes leeg. We vragen daarna of we gebruik mogen maken van zijn toilet. We denken dat de schoonmaker ook afwezig is in het laagseizoen, want de wc van de prins is ubersmerig. We kunnen het hem wel vergeven, want hij woont hier immers zelf ook niet.

Vanaf het fort rijden we een dopje verder. Daar zijn een hoop kinderen met een stok, wat stenen en een balletje cricket met elkaar aan het spelen, terwijl de geiten en koeien hun in de weg lopen op zoek naar eten. Kamal vraagt een paar keer naar de beste weg, tussen de huisjes en verschillende terrassen door, om bij een moskeetje op de berg te kunnen komen. Uiteindelijk besluit een oude man ons de weg te wijzen en klimmen we samen in ruim een uur, via een niet bestaand weggetje naar deze mooie plek.

Onderweg komen we vrouwen en meisjes tegen die hun dagelijkse hout aan het verzamelen zijn, want een verwarming en gasfornuis kennen ze hier niet. De oude moskee wordt alleen nog maar gebruikt voor bijzondere gebeurtenissen en dat begrijpen we goed na de flinke klim die we net hebben gemaakt. De bekende uitspraak van Stefan is hier zeker van toepassing: “Ik ben toch geen berggeit?!” Erg typisch is wel dat we onderaan de heuvel een “volggeit” hebben opgepikt 🙂

Bij de moskee op de heuvel maken we een aantal foto’s. Wat een rust hier en hoe mooi! Omdat het ook erg fris is zo vol in de wind, blijven we niet erg lang. Omdat we nu minder hoeven zoeken en afdalen nou eenmaal minder zwaar is dan klimmen, zijn we binnen 20 minuten weer heelhuids terug bij de auto.

We rijden over dezelfde weg, maar met uitzicht dat totaal niet verveeld weer richting Skardu. Om 16.00 uur stoppen we nog voor Kamal’s en Fareed’s lunch. Wij lopen een rondje, want we hebben de chipjes en fruit al op. In de auto bedenkt Stefan dat hij ook nog de twee broodjes heeft die hij eerder bij de bakker heeft gekocht. Na een klein hapje besluit hij deze toch maar aan de kant te leggen. Ze zijn extreem pittig en bovendien erg vettig, hier gaan we vast van aan de schijt! Misschien probeerde de verkoper ons dit wel duidelijk te maken.

Als het donker wordt, doen we in de auto een tukje. We voelen ons veilig genoeg met Fareed als chauffeur en bovendien hebben we nog wel wat uurtjes in te halen voor ons gevoel. Bij terugkomst in het hotel steken we eerst even de gaskachel aan en daarna eten we wederom in het restaurant van het hotel. We weten dat het eten hier lekker is en bovendien is het hier redelijk hygiënisch, we hebben ze gisteren zelfs de vloer zien dwijlen in de keuken. Daarna gaan we naar onze heerlijk verwarmde kamer om nog een stukje te schrijven en lekker te gaan slapen.

De volgende ochtend hanteren we ongeveer hetzelfde schema. We moeten wéér wachten op Kamal, die op de een of andere manier elke dag een half uur tot een uur later klaar staat als de tijd die hij zelf voorgesteld heeft. Deze keer geeft hij wel Fareed de schuld, die zou een lekke band hebben gehad onderweg om hem thuis op te halen. Het zal allemaal wel, we laten ons vandaag in ieder geval niet rushen omwille van tijdgebrek, besluiten we.

We gaan vandaag minder lang met de auto, onderweg naar de Shigar vallei stoppen we bij een prachtig uitzichtpunt waar we veel te veel foto’s maken van het desolate landschap. Het dorpje Shigar is net als Khaplu eeuwenoud en een groot deel van het jaar ivm sneeuwval in de bergpassen afgesloten van de rest van de wereld. Het is echt alsof de tijd hier heeft stilgestaan. De weggetjes zijn op vele stukken te smal voor onze luxe Toyota, dus stelt Kamal voor dat we een stukje gaan wandelen. Prima natuurlijk, wel eerst even jas en handschoenen aan en muts op. Want het is hier nu vies koud!

Er stroomt langs alle straten en door de meeste “tuinen” (ommuurde rotsvlakte) een soort verrassend schoon open riool, met vele dammetjes en aftakkingen. Het water wordt gebruikt voor de planten en als drinkwater. Vrouwen wassen hierin, op hun hurken, groente en kleding en het lijkt bovendien de makkelijkste manier om van je afval af te komen. De aftakkingen zijn slim uitgemeten en verdelen het water altijd eerlijk over de aangrenzende percelen. De eerste randjes ijs zijn hier en daar al te zien, maar helaas kan Kamal ons niet vertellen hoe ze dit soort dingen aanpakken als alles hier bevroren is, het is immers nog maar het begin van de winter.

We lopen langs een eeuwenoude moskee, waar we helaas als “ongelovigen” niet welkom
zijn en bekijken daarna, net als gisteren, de buitenkant van een gesloten forthotel. Deze is een stuk recenter gerestaureerd en daardoor lijkt hij een stuk minder authentiek. Toch kunnen we ons goed voorstellen hoe de prinsen in deze valeidorpen zich hier tot koning konden wanen. Vooral in de lente zullen de kasteel/fort-tuinen er prachtig bij liggen.

We lopen terug naar de auto, waar Kamal ons vraagt om even 5 minuten te wachten, hij heeft wat business te bespreken ergens in een zijstraatje. We zien wat koeien door een tuintje struinen en Stefan hoort een houtzagerij ergens een straat verderop, dus we stemmen in en lopen een blokje om. Onderweg zien we ook weer vrouwen de afwas doen in een beekje en we kijken een tijdje hoe de mannen in de deels handbediende en houtgestookte houtzagerij boomstammen omvormen in prachtig rechte vierkante balkjes.

Na bijna een uur rondhangen in de omgeving van de auto wordt Fareed streng aangesproken door een man met een grote portfoon, waar onophoudelijk orders uit lijken te komen. Hij gebaard naar ons dat we in de auto moeten gaan zitten en we vrezen even dat we een groot probleem hebben. Fareed rijdt de doodlopende zijstraat in en parkeert met veel moeite zijn auto naast een luxe hagelnieuwe terreinwagen met een blauwe zwaailamp op het dak. Uh-oh, en nu? En waar is Kamal?

Fareed stapt uit en wenkt ons om te volgen. Hij loopt een soort politiebureau binnen, zegt een groepje mannen gedag en is ineens verdwenen. Tien minuten later zitten we gemoedelijk aan de melkthee, met gebraden kip en frietjes. Kamal zit hier blijkbaar al ruim een uur te kletsen met een vriend van zijn vader. Die vriend is de baas van de provincie, begrijpen we. Zijn functie zou vergelijkbaar moeten zijn met die van de commisaris van de koning in Nederland. Ons gesprek wordt dan ook continu onderbroken door mannetjes die pakken handgeschreven papier komen brengen, laten ondertekenen of ophalen.

Ondanks dat je zou verwachten dat iemand in zo’n functie een prachtig kantoor heeft, valt dat in realiteit vies tegen. De ongeschilderde muren zijn van modder, het raam en de glasplaat van het bureau zijn gebarsten en de deur past niet lekker in zijn sponning. De enige luxe die we hier ontdekken die we nog nergens anders hebben kunnen vinden, is een houtkachel. Maar daar maakt hij tot ons ongenoegen geen gebruik van.

De gesprekken lopen zeer uiteen, maar uiteindelijk weet de proviciebaas elke keer weer terug te keren op een discussie over welk land uiteindelijk de grootste wereldmacht zal zijn. Waarschijnlijk vooral omdat hij van mening is dat de Verenigde staten hun positie zullen behouden en Stefan zich niet van zijn standpunt laat praten dat China uiteindelijk de meeste financiën en de grootste mankracht zal hebben.

Als de vriendelijke man eindelijk besluit dat hij nog wat werk moet doen vandaag, krijgen we de kans om te vertrekken. Kamal is duidelijk opgelucht dat we weer verder kunnen, want bij een man van zijn status kan je als Pakistani blijkbaar niet uit jezelf zeggen dat je het tijd vindt om te vertrekken. Fareed staat ook weer uit het niets voor onze neus en we stappen gauw in de auto.

Aan de rand van het dorp gaan we wederom even een blokje lopen. We bekijken iets uitgebreider de grote moskee waar we niet naar binnen mogen en lopen daarna een stuk de berg af, naar een hele kleine eeuwenoude moskee: Amburiq Mosque. Deze is helaas gesloten en ook de beheerder is nergens te bekennen, dus we houden het op wat foto’s van het houtsnijwerk aan de buitenkant en lopen daarna terug naar de auto.

Fareed zet koers naar Kachurab, een vallei aan de andere kant van Skardu. Hier staat het wereldberoemde Shangrila resort, dat helaas ook al een aantal weken gesloten is. Kamal is echter brutaal genoeg om bij een bouwplaats te regelen dat we alsnog aan de rand van het bijbehorende Lower Kachurab Lake kunnen komen. We maken wat foto’s van het prachtige landschap.

Aan de oever van het meer staan diverse gebouwen die in de zomer de steenrijke gasten huisvesten die hier komen acclimatiseren voordat ze één van de hoge bergen in de omgeving gaan beklimmen, zoals bijvoorbeeld de K2. Vooral het café is een opvallende verschijning. Deze is gevestigd in een vliegtuig, dat in de tweede wereldoorlog is neergestort op Skardu airport. De uitbater van het resort heeft de romp gekocht van het leger en het gevaarte hier naartoe laten transporteren.

We rijden nog een klein stukje verder, tot de weg zo slecht wordt dat Fareed echt niet meer verder durft te rijden. Vanaf hier gaan we te voet verder, Kamal wil ons namelijk graag Upper Kachurab lake laten zien. We lopen door Kachurab village, waar de inwoners zo mogelijk nog armer zijn dan in de vorige twee plaatsen die we hebben bezocht in deze regio. Wat een contrast met het prachtige resort een kilometer verderop, n.b. langs de enige toegangsweg tot dit dorp!

Na een ijskoude wandeling door het dorp en over de omgeploegde stukjes rotsachtig akkerland komen we tegen de schemering aan bij het bergmeer. Kamal vertelt enthousiast dat hij al een paar jaar probeert om de grond rondom dit meer van de lokale bevolking te kopen (voor in totaal 10.000 euro), maar dat er een paar mensen zijn die tot nu toe weigeren op zijn aanbod in te gaan. Hij vindt dit heel jammer, want hij zou graag een resort laten bouwen dat de concurrentie aan moet gaan met Shangrila.

Wij geven de huidige eigenaren groot gelijk dat ze dit prachtige stuk grond dat ze bezitten niet af willen staan. Naast dat ze simpelweg sprookjesachtig uitzicht in hun achtertuin hebben, zou het straatarme dorp dan ingeklemt zitten tussen twee van die debiele resorts voor excessief rijke mensen.

Met de zaklamp in de hand lopen we terug naar de auto en op de terugweg naar Skardu doen we weer een tukje op de achterbank. Door de ijle lucht hier in de bergen hebben we niet de energie om de hele dag zo actief te zijn, besluiten we. Terug in het hotel steken we weer eerst de kachel aan en bestellen daarna een tweepersoons portie chicken-cream-tomato-soup met brood.

Tegen de tijd dat we terug zijn op de kamer is het er warm genoeg om je handschoenen uit te kunnen doen, maar nog steeds zo koud dat je alleen onder de dikke deken kunt zitten. Het is nog wat vroeg om al echt te gaan slapen. Dus terwijl Renee een serie kijkt op de tablet, maakt Stefan een backup van onze foto’s en zet hij één van de stukjes over Iran online.